Wonen in een betaalbaar huis is een eerste levensbehoefte. Nu de woningmarkt echter onder grote druk staat, is het tijd voor actie. De focus ligt op bouwen. De doorstartcoalitie wil woningcorporaties daarom stimuleren (en verplichten) om veel betaalbare huurwoningen te bouwen.
Het mag geen verrassing zijn dat als eerste stimulans de verhuurderheffing wordt afgeschaft. Tijdens de Algemene Beschouwingen bleek daar al een Kamermeerderheid voor te zijn. De verhuurderheffing wordt daarom tot 2025 stapsgewijs verlaagd naar nul.
Toen de verhuurderheffing in 2013 werd ingevoerd door het bezuinigingskabinet van de VVD en de PVDA was er maar één doel: de staatsschuld verlagen na de economische crisis. De staatssecretaris wond er in zijn bericht aan de Tweede Kamer dan ook geen doekjes om waarom de wet werd ingevoerd:
''Allereerst is van belang te constateren dat de primaire doelstelling van de heffing is gelegen in het genereren van inkomsten. De beoogde opbrengst van de heffing van structureel € 800 miljoen is, zeker in het licht van de huidige budgettaire omstandigheden, van wezenlijk belang.''
(Memorie van Toelichting Wet verhuurderheffing)
De wet werd echter al snel impopulair. De heffing holden de reserves van woningcorporaties uit. Het grote gevolg: de bouw van woningen stokte. In onderstaande tabel is te zien dat de bouw van woningen sinds 2013 fors terugliep:
(bron: website AEDES)
Nu de verhuurderheffing afgeschaft wordt, kunnen de woningcorporaties hun doelstelling uit de Actieagenda Wonen kracht bijzetten. Die doelstelling is het bouwen van 25.000 van betaalbare huurwoningen per jaar.
De afschaffing van de verhuurderheffing is een grote stimulans. Afgelopen jaar droegen woningcorporaties namelijk 1,8 miljard euro af door deze heffing. De coalitie wil echter dat woningcorporaties deze vrijkomende middelen wel gaan besteden aan het bouwen, renoveren en verduurzamen van betaalbare woningen. Daarom zal een nieuwe (of in feite terugkerende) minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening met de woningcorporaties bindende prestatieafspraken maken.
De tweede stimulering is de opschorting van de markttoets. Op dat punt hoefden de partijen niet lang te onderhandelen. Minister Ollongren had de markttoets namelijk al opgeschort tot 1 januari 2024. Dat is nu verlengd tot de gehele kabinetsperiode. De markttoets werd in 2015 in de nieuwe Woningwet opgenomen. De gedachte was dat woningcorporaties vooral hun kerntaken moesten uitvoeren. Als de woningcorporatie een commerciële activiteit wilde uitvoeren, moest daar eerst een markttoets voor gedaan worden. Dit om te kijken of deze taak niet uitgevoerd kon worden door een marktpartij. De markttoets wordt nu opgeschort om woningcorporatie te stimuleren om ook middenhuurwoningen te bouwen.
De bouw van nieuwe woningen is echter slechts één deel van de woningcrisis. Ook moeten de huurwoningen betaalbaar worden. In deel 2, dat volgende week komt, bespreken we daarom de plannen van de coalitie om de hoogte van de huren in bedwang te houden.
